Wrecsam Ifanc

Gofal plant

Gall gofal plant fod yn achubiaeth i rieni, pa un ai a fyddant yn dychwelyd i weithio neu’n dymuno cael amser iddynt hwy eu hunain. Yn aml iawn, gall teulu a ffrindiau gynnig y gefnogaeth hon a chynorthwyo â gofal plant.

Mae angen i dy blentyn fod gyda rhywun y gall ymddiried ynddo. Mae sawl dewis ar gael o ran gofal plant, ac mae’n bwysig dewis yr un sy’n iawn i ti a dy blentyn.

Os oes rhaid i ti ofyn i gyflogi rhywun dieithr i ofalu am dy blentyn, cofia gyfweld y gofalwr yn y lle cyntaf a gwna ychydig o ymchwil.

Mae dewis rhywun i ofalu am dy blentyn yn benderfyniad mawr.

Gofalwyr Plant

• Mae gofalwyr plant yn hunangyflogedig a dylent fod wedi’u cofrestru gyda’r corff cyhoeddus priodol. Byddant yn gofalu am blant yn eu cartref eu hunain yn rheolaidd
• Caniateir i ofalwr plant ofalu am blant o unrhyw oedran o fabanod i laslanciau, ond mae rheoliadau yn golygu na allant ofalu am fwy na chwech o blant o dan wyth oed ar yr un pryd. O blith y chwech, ni all mwy na thri ohonynt fod dan bump ac ni all mwy nag un ohonynt fod dan flwydd oed (oni bai eu bod yn siblingiaid)
• Rhaid i bob gofalwr plant cofrestredig gwblhau cwrs cofrestru sylfaenol a chwrs cymorth cyntaf. Mae gan rai NVQs neu gymwysterau tebyg mewn gofal plant

Gwarchodwyr

• Bydd gwarchodwyr yn gofalu am dy blentyn yn dy gartref, ond nid ydynt wedi’u cofrestru gydag unrhyw gorff cyhoeddus, ac fel arfer, nid oes ganddynt gymwysterau gofal plant
• Rhaid i warchodwyr fod dros 16 mlwyddyn oed
• Ni argymhellir defnyddio gwarchodwyr i ofalu am blant dan oed ysgol neu fabanod
• Gofynna i rieni eraill a allant argymell rhywun sydd â phrofiad

Nanis

• Bydd nani yn gofalu am blant yn dy gartref. Gallant ddod yno’n ddyddiol neu fod yn nani preswyl, yn aros yn dy gartref
• Mae gan rai nanis gymwysterau gofal plant, ond ni pob un
• Fel cyflogwr dy nani, byddi’n talu ei gyflog/chyflog, yn didynnu taliadau treth incwm ac yswiriant gwladol ac yn sicrhau amgylchiadau gwaith da
• Nid oes rhaid i ti gofrestru na chael dy archwilio i fod yn nani, ond gallant gael cymeradwyaeth trwy Gynllun Cymeradwyo Gofal Plant gwirfoddol y llywodraeth

Meithrinfeydd dydd/canolfannau gofal dydd

• Gall meithrinfa ddydd ofalu am dy blentyn am ddiwrnod cyfan, yn llawn amser neu'n rhan amser, a darparu gofal ac addysg
• Byddant yn derbyn plant hyd at bump oed yn bennaf, ond bydd rhai yn derbyn plant hyd at wyth oed
• Rhaid cofrestru meithrinfa dydd â chyrff rheoleiddio’r llywodraeth a’i chofrestru’n flynyddol
• Rhaid i o leiaf hanner y staff fod â chymwysterau ym maes blynyddoedd cynnar a rhaid i rai o'r staff fod yn athrawon cymwys
• Gall meithrinfeydd dydd fod yn fusnesau annibynnol, cynlluniau cymunedol dielw, darpariaethau yn y gweithle neu gynlluniau dan ofal awdurdodau lleol i deuluoedd y mae angen cymorth arnynt

Ysgol neu ddosbarth meithrin

• Mae ysgol feithrin yn ysgol annibynnol â’i bennaeth ei hun a staff sydd wedi'i hyfforddi'n arbennig. Mae wedi’i gofrestru gyda chyrff rheoleiddio’r llywodraeth a chaiff ei archwilio'n flynyddol. Mae hefyd yn cynnig cwricwlwm blynyddoedd cynnar wedi’i gymeradwyo gan y llywodraeth
• Gall ysgolion meithrin fod yn ysgolion gwladol wedi’u hariannu gan awdurdod addysg lleol y gellir eu mynychu am ddim, darpariaeth cyn ysgol gymunedol ddielw sy’n codi ffi, neu ysgolion meithrin preifat annibynnol sy'n codi ffi
• Mae dosbarth meithrin yn ddosbarth cyn ysgol sy’n gysylltiedig ag ysgol, a chaiff ei staffio gan bennaeth a nyrsys ac athrawon hyfforddedig sydd hefyd yn rhan o’r brif ysgol
• Mae’n cynnig cwricwlwm blynyddoedd cynnar wedi’i gymeradwyo gan y llywodraeth
• Mae dosbarthiadau meithrin gwladol am ddim, ond mae dosbarthiadau meithrin sy'n gysylltiedig ag ysgolion preifat yn codi ffi
• Mae ysgolion a dosbarthiadau meithrin yn derbyn plant hyd at bump oed

Grwpiau cyn ysgol a chylchoedd chwarae

• Yn aml iawn, caiff y grwpiau dielw hyn eu rhedeg gan bwyllgorau rheoli rhieni i ddarparu cyfnodau byr o ofal i blant am ffi
• Bydd y mwyafrif yn agor am ddwy neu dair awr, ond bydd rhai yn ymestyn i ddiwrnod llawn
• Dylai pob grŵp cyn-ysgol a chylch chwarae fod wedi’u cofrestru gyda'r llywodraeth a dylid eu harolygu'n flynyddol
• Maent yn cynnig y dewis i rieni i aros gyda’u plant a chyfranogi mewn gweithgareddau sy’n canolbwyntio ar chwarae a dysgu
• Bydd y rhan fwyaf o grwpiau cyn-ysgol yn derbyn plant 2-4 oed, ond fe wnaiff rhai ohonynt ofalu am blant iau hefyd

Cynlluniau cyn ac ar ôl oriau ysgol

• Efallai na fydd dy angen am ofal plant yn dod i ben pan fyddant yn cychwyn yr ysgol, felly mae cynlluniau a redir y tu allan i oriau ysgol i gynorthwyo
• Gan amlaf, caiff clybiau neu gynlluniau ar ôl ysgol, megis chwaraeon neu ddrama, eu rhedeg tan 6 yr hwyr i gynnig darpariaeth yn ystod oriau swyddfa arferol
• Mae clybiau brecwast yn caniatáu i ti fynd â dy blentyn yn gynnar i’r ysgol ble gall fwynhau brecwast gyda’i ffrindiau
• Mae cynlluniau chwarae haf ar gael yn ystod gwyliau'r haf hefyd
• Gofynna i’r ysgol am amserlen o weithgareddau y tu allan i oriau ysgol
• Yn dibynnu ar dy sefyllfa, efallai fod gennyt hawl i dalu llai o dreth incwm, cael budd-daliadau ychwanegol neu ofal plant am ddim os wyt ar incwm isel. Hola Cyllid a Thollau ei Mawrhydi am ragor o wybodaeth ynghylch y Credyd Treth Gwaith