Wrecsam Ifanc

Camdriniaeth

Gall camdriniaeth fod yn bwnc anodd iawn i bobl ei drafod oherwydd gall cydnabod dy fod yn cael dy gam-drin fod yn ddryslyd ac anodd iawn. Efallai byddi’n teimlo'n chwithig neu'n ofni siarad amdano â neb.

Mae sawl math o gamdriniaeth:

• Camdriniaeth rywiol yw pan fydd rhywun yn dy gyffwrdd, neu’n gofyn i ti neu’n dy orfodi i wneud gweithgareddau rhywiol nad wyt yn dymuno eu gwneud
• Camdriniaeth gorfforol yw pan fydd rhywun yn ymddwyn yn dreisgar tuag atat, megis dy ddyrnu neu dy daro di
• Gall camdriniaeth emosiynol gynnwys galw enwau, dy fygwth neu fod yn greulon tuag atat
• Mae esgeuluso yn fath arall o gamdriniaeth sy’n golygu peidio â gofalu amdanat yn iawn, yn cynnwys peidio darparu digon i’w fwyta neu fethu dy ddiogelu rhag niwed

Yn anffodus, gallai’r sawl fydd yn dy gam-drin fod yn un o dy rieni, aelod arall o’r teulu neu berthynas, plentyn hŷn, un o ffrindiau’r teulu neu hyd yn oed rhywun sy’n honni bod yn un o dy ffrindiau. Gallai hefyd fod yn oedolyn yr wyt mewn cysylltiad ag ef.

Gall camdriniaeth rywiol fod yn ddryslyd iawn, oherwydd bydd yn aml yn rhywun rwyt yn adnabod ac yn ymddiried ynddo/ynddi:

• Efallai bydd yn ceisio gwneud i ti feddwl nad oes dim o’i le ar yr hyn sy’n digwydd, ei fod yn beth arbennig rhwng y ddau ohonoch, cyfrinach. Efallai gwnaiff roi llawer o anrhegion i ti, prynu pethau i ti, mynd â thi i lefydd a rhoi llawer o sylw a chanmoliaeth i ti i wneud i ti deimlo'n dda
• Efallai gwnaiff ddweud wrthyt am beidio dweud wrth neb neu na wnaiff gredu os dywedi wrthynt beth sy'n digwydd. Efallai gwnaiff fygwth dy frifo di neu rywun yn dy deulu os dywedi wrth unrhyw un
• Bydd yn dweud neu’n gwneud y pethau hyn oherwydd mae’n gwybod fod yr hyn mae’n ei wneud yn anghywir, ac nid yw'n dymuno cael ei ddal
• Trwy wneud i ti wneud gweithgareddau rhywiol, bydd yn cam-drin dy ymddiriedaeth ynddo/ynddi ac yn dy newidio

Gall unrhyw fath o gamdriniaeth wneud i ti deimlo'n ofnus, unig, dryslyd, â chywilydd, chwithig, euog a dig.

Mae gan bawb hawl i beidio cael ei gam-drin a chael ei amddiffyn rhag camdriniaeth, ac mae pobl ar gael a all ac a wnaiff dy helpu.

Mae penderfynu dweud wrth rywun a chanfod help yn gam pwysig i stopio’r gamdriniaeth. Gall fod yn beth anodd iawn ei wneud, yn enwedig o ran sut gall wneud i ti deimlo, ond dim ond eiliad o ddewrder sydd ei angen i ddweud wrth rywun fel na chei di dy gam-drin eto.

Ceisio cymorth

Bydd llawer o bobl sy’n cael eu cam-drin yn poeni y cânt helbul neu na wnaiff eu teulu eu credu os dywedant wrthynt beth sy’n digwydd. Cofia, os wyt yn cael dy gam-drin, nid ti sydd ar fai. Nid dy gyfrifoldeb di yw'r hyn sy'n digwydd. Bydd dull o ddatrys y broblem a phobl y gelli siarad â hwy bob amser ar gael, ac nid oes rhaid i ti gadw pethau’n gyfrinach:

• Dewisa rywun y gelli ymddiried ynddo, megis rhiant, aelod o’r teulu, ffrind agos neu ei rieni, athro/athrawes, gweithiwr ieuenctid, meddyg, nyrs ysgol neu gymydog. Os yw’n anodd i ti siarad am yr hyn sy’n digwydd, ysgrifenna lythyr atynt a siarada â hwy ar ôl iddynt ei ddarllen
• Os nad wyt yn dymuno dweud wrth rywun sy'n agos atat, mae sefydliadau arbennig ar gael sydd wedi ymroddi i helpu pobl ifanc sy'n cael eu cam-drin neu helpu pobl sy'n nabod rhywun sy'n cael ei gam-drin. Gwrando a helpu yw diben y sefydliadau hyn. Ni wnaiff unrhyw beth a ddywedi di beri sioc iddynt, ni wnânt dy feirniadu, ac fe wnânt adael i ti ddweud wrthynt yn dy ffordd dy hun
• Oni byddant yn pryderu dy fod mewn perygl difrifol, bydd unrhyw beth a ddywedi wrthynt yn hollol gyfrinachol ac nid oes rhaid i neb wybod dy fod wedi siarad â hwy
• Weithiau, os byddant yn credu dy fod mewn perygl, efallai gwnânt gymryd camau i dy ddiogelu, ond bydd rhaid iddynt wybod pwy wyt ti a ble'r wyt yn byw cyn gallant wneud hyn
• Fe wnaiff y person o'r sefydliad ddisgrifio beth wnaiff ddigwydd os gwnei di benderfynu cymryd camau. Er enghraifft, efallai bydd angen i ti ddweud wrth yr heddlu neu wrth feddyg beth sydd wedi digwydd. Paid â phoeni, bydd y bobl hyn oll yn ceisio dy helpu ac ni fyddi mewn unrhyw drybini
• Bydd rhai pobl ifanc yn poeni y cânt eu gwahanu oddi wrth eu teulu os byddant yn rhannu'r hyn sy'n digwydd. Ni wnaiff hyn ddigwydd oni bydd aros adref yn dy beryglu'n ddifrifol. Bydd y gwasanaethau cymdeithasol bob amser yn ceisio cadw teulu gyda’i gilydd os gallant

Ymdopi â’r hyn sydd wedi digwydd

Pan fyddi wedi dweud wrth rywun, bydd rhyddhad yn deimlad arferol ond efallai byddi hefyd yn teimlo cymysgedd o emosiynau dryslyd, teimlo cywilydd, chwithdod, euogrwydd a dicter am yr hyn sydd wedi digwydd i ti. Bydd angen amser i'r teimladau hyn fynd heibio a gwella, ond fe wnei deimlo'n well yn y pen draw.

Mae’n bwysig mynegi’r teimladau hyn mewn rhyw ffordd, pa un ai a fyddi'n parhau i gael cymorth trwy siarad â rhywun neu efallai ysgrifennu am yr hyn sydd wedi digwydd a dy deimladau ynghylch hynny. Mae sawl grŵp cymorth y gelli eu mynychu ac mae fforymau ar-lein i dy gynorthwyo i ymdopi â'r hyn sydd wedi digwydd i ti.

Yn anffodus, mae camdriniaeth yn rhywbeth sy’n digwydd i lawer o bobl ac nid wyt ar dy ben dy hun.

Trwy atal rhywun rhag dy gam-drin a cheisio cymorth, byddi'n dangos dewrder a chryfder, sy’n rhywbeth i ymfalchïo ynddo.