Wrecsam Ifanc

Incwm a Gwariant

Mae Cyllidebu yn ffordd dda i gymryd rheolaeth ar dy arian, gan wneud yn siŵr bod gennyt ddigon ar gyfer y pethau mae'n rhaid i ti dalu amdano a'r pethau yr wyt ti eisiau talu amdano!

Mae llawer o bobl yn defnyddio cyllidebu i'w helpu i gynilo ar gyfer rhywbeth, talu unrhyw ddyledion neu dim ond i wneud yn siŵr y byddant yn talu eu biliau bob mis.

I greu cyllideb, mae angen i ti edrych ar dy incwm (yr arian sydd gennyt yn dod i mewn) a dy dreuliau (yr hyn mae'n rhaid i ti dalu amdano). Mae enghreifftiau o beth i gynnwys yn dy gyllideb ar gael isod.

Gallu di osod cyllideb gan ddefnyddio taenlen ar dy gyfrifiadur neu eu hysgrifennu i gyd i lawr ar ddarn o bapur. Creu tabl yn dangos dy incwm misol a dy wariant misol a'r gwahaniaeth rhwng y ddau. I gadw allan o ddyled, dylai dy siart dangos fod dy incwm yn fwy na dy wariant.

Efallai bydd dy fanc neu dy gymdeithas adeiladu hefyd yn rhoi mynediad i ti i offeryn cyllidebu ar-lein sy'n cymryd gwybodaeth yn uniongyrchol oddi wrth dy drafodion. Fel arall, defnyddia' Cynllunydd cyllideb ar-lein y Gwasanaeth Cynghori Ariannol.

Incwm

Efallai byddi di'n cael dy incwm o:

• Swydd rhan-amser neu lawn-amser
• Arian poced oddi wrth berthnasau neu warcheidwaid
• Budd-daliadau y mae gennych hawl iddynt
• Swyddi bach i rieni neu gymdogion sy'n dy dalu di
• Benthyciad myfyriwr neu grant
• Benthyciad personol
• Unrhyw grantiau hyfforddi

Tasg: Ysgrifenna restr o dy holl ffynonellau incwm, gan weithio allan faint y byddi di'n ennill bob wythnos, mis neu flwyddyn.

Treullau: Yr ail gam yw darganfod faint o'r arian yr wyt yn ennill sy'n mynd allan bob wythnos neu bob mis.

Rhybudd #1: Mae'n hawdd anghofio rhai treuliau rheolaidd , fel costau cludiant, i danbrisio faint mae pethau'n costio, fel dy bil bwyd, neu yn syml anghofio am rai costau, fel prynu anrheg pen-blwydd i dy chwaer!

Awgrymiad #1: Ceisia gadw derbynebau ar gyfer dy holl dreuliau am ychydig o fisoedd i roi darlun gwell o'r hyn yr ydwyt yn gwario mewn gwirionedd, nid beth yr wyt yn meddwl dy fod di'n gwario. Galwa hyn yn 'dyddiadur gwariant', os wyt ti eisiau.

Mae'r canlynol yn gategorïau ac enghreifftiau a all dy helpu i feddwl am yr hyn yr wyt yn ei wario:

• Treth: Treth incwm, treth gyngor, yswiriant gwladol
• Biliau cartref: taliadau rhent neu forgais, ynni, dŵr, ffôn llinell tir, ffôn symudol, teledu lloeren, y rhyngrwyd
• "Hanfodion" Arall: Dillad, bwyd, colur a chynnyrch hylendid, torri gwallt, gweithdrefnau deintyddol
• Costau Addysgol: Ffioedd Coleg neu brifysgol, llyfrau, deunydd ysgrifennu neu offer ar gyfer dy gwrs, teithiau maes
• Teithio: MOT car neu dreuliau gwasanaethu, petrol, tocynnau trên neu fws, gwyliau
• Hamdden: Prydau allan, sinema, clybio, cylchgronau, losin, ffioedd aelodaeth, hyd yn oed sigaréts
• Teulu a ffrindiau: Anrhegion Pen-blwydd a Nadolig
• Arall: Yswiriant o bob math, ad-daliadau benthyciadau (gan gynnwys benthyciadau myfyrwyr), biliau credyd neu gerdyn siop, cyfraniadau pensiwn (ie, o ddifrif!), cyfranddaliadau, bondiau

Rhybudd ac Awgrymiad #2: Gall fod yn anodd amcangyfrif faint yr ydwyt yn gwario, ond paid â cheisio a thwyllo ti dy hun neu ni fydd dy gyllideb yn gweithio! Bydda'n realistig a bydd gennyt ddigon o arian ar gyfer y pethau yr wyt ei hangen ac eisiau.

Awgrymiad #3: Creu dy rhestr o'ch gyd allan-ddigwyddai fesul mis. Os oes costau nad ydynt yn digwydd bob mis, fel torri gwallt neu Nadolig, ceisiwch ledaenu cost y rhain dros y flwyddyn gyfan felly bydd swm bychan yn ymddangos ar eu cyfer bob mis yn lle hynny.

---

Gwario mwy nag yr ydwyt yn ennill?

I aros allan o ddyled, mae angen i dy incwm fod yn fwy na dy wariant.

Os yw dy siart gyllideb yn dangos dy fod yn gwario mwy nag yr ydwyt yn ennill, bydd naill ai angen i ti edrych ar ffyrdd o leihau dy wariant neu gynyddu dy incwm.

Er enghraifft, os ydwyt am gynyddu dy incwm, gallet ystyried cael mwy o oriau yn y gwaith neu ail swydd neu werthu eitemau i godi rhywfaint o arian.

Os ydwyt am dorri yn ôl ar dy wariant, mae llawer o ffyrdd y gallu di arbed arian, gan gynnwys:

• Arbed ynni - gallu di dorri yn ôl ar dy filiau ynni, fel trydan a nwy, trwy ddim ond eu defnyddio pan fydd angen i ti. Gall pethau bach fel diffodd golau pan fyddi di'n gadael ystafell a throi'r tap i ffwrdd pan fyddi di'n brwsio dy ddannedd arbed llawer o arian yn y tymor hir
• Newid dy arferion siopa - ceisia siopa mewn siop ratach neu brynu brandiau'r siop ei hun i arbed arian. Os ydwyt yn prynu llawer o brydau parod, ceisia goginio'n ffres yn lle sy'n llawer rhatach (ac yn iachach!)
• Gwna'r rhan fwyaf allan o ddisgowntiau - os ydwyt yn fyfyriwr, ceisia mynd i fariau sydd â nosweithiau myfyrwyr, neu siopau sy'n cynnig disgownt i fyfyrwyr yn lle
• Newida dy ffôn - bydd ffon 'talu wrth fynd' yn gwneud yn siŵr nad ydwyt yn gwario mwy nag y gallu di fforddio
• Cyllideba ar gyfer anrhegion - gan neilltuo swm penodol ar gyfer anrhegion pen-blwydd neu Nadolig fesul person a chadw ato
• Canslo tanysgrifiadau neu Ddebydau Uniongyrchol nad ydwyt ti eisiau neu ei angen bellach
• Defnyddia gwefannau cymharu prisiau - mae un rheol sylfaenol - beth bynnag yr ydwyt yn chwilio amdano, bydd yna safle mwy na thebyg i'th helpu i ddod o hyd i'r pris rhataf. Gallant dy helpu cymharu dwsinau o brisiau mewn munudau

Dim esgusodion! Mae digon o ffyrdd i arbed arian felly eistedda i lawr a threulio rhywfaint o amser yn meddwl am sut y gallu di gwtogi ar dy dreuliau gan fod yn llym gyda thi dy hun! Gall newidiadau bach i dy wariant o ddydd i ddydd arbed arian i ti yn y tymor hir.

Os ydwyt yn poeni am fynd i ddyled, gweler yr adran Ddyled am wybodaeth a chyngor. Does dim angen poeni, mae help ar gael i ti, ond dylet gymryd camau cyn gynted ag y gallu di.